HƯỞNG ỨNG TUẦN LỄ LÀM MẸ AN TOÀN NĂM 2025

Năm 2025 với chủ đề của tuần lễ làm mẹ an toàn: “Chăm sóc sau sinh toàn diện – Sức khỏe cho mẹ, tương lai cho bé”.

Làm mẹ an toàn – Sức khỏe cho mẹ, tương lai cho bé, là một trong các nội dung quan trọng của công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, vì trên hết, đó là các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe và chất lượng sống cho cả người mẹ và trẻ em, nhằm giảm tối thiểu tỷ lệ tai biến sản khoa, giảm tình trạng tử vong mẹ và tử vong sơ sinh.

Để đảm bảo sức khỏe cho mẹ, sự phát triển toàn diện cho thai nhi và trẻ sơ sinh, các bà mẹ cần ăn uống đủ các chất: Thịt, cá, tôm, sữa, trứng, đậu, lạc, vừng, dầu ăn, rau xanh và hoa quả tươi, bổ sung viên sắt để phòng thiếu máu, uống ít nhất 02 lít nước mỗi ngày, không hút thuốc lá, không uống rượu, bia, không nên sử dụng thuốc khi chưa có sự chỉ định của Bác sĩ. Trong quá trình mang thai chỉ nên làm việc nhẹ nhàng, không nên làm việc nặng nhọc, nguy hiểm, không tiếp xúc với những yếu tố độc hại, duy trì chế độ sinh hoạt thoải mái, lành mạnh, tránh căng thẳng, mệt mỏi và ngủ ít nhất 8giờ mỗi ngày, chú trọng đến giấc ngủ trưa.

Trường hợp có một trong những dấu hiệu bất thường như: nôn nhiều, sốt cao hoặc co giật, ra máu, ra nước ở cửa mình, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, phù toàn thân, đau bụng nhiều, thai không đạp sau tháng thứ 4, cần phải đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời tránh nguy hiểm cho mẹ và thai nhi.

Phụ nữ có thai vào những tháng cuối không đi làm xa, tuyệt đối không được đẻ ở nhà hoặc tự đỡ đẻ vì không đảm bảo vệ sinh và có thể xảy ra nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng của mẹ và con.

Khi có dấu hiệu chuyển dạ cần đến ngay cơ sở y tế để sinh đẻ, điều này giúp sản phụ và thai nhi được chăm sóc sức khỏe đúng cách và kịp thời cấp cứu nếu có khó khăn trong quá trình sinh đẻ, tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Để kịp thời phòng tránh những rủi ro có thể phát sinh trong quá trình mang thai, phụ nữ có thai cần đi khám thai ít nhất 4 lần tại cơ sở y tế, lần 1 vào 3 tháng đầu, lần thứ 2 vào 3 tháng giữa, lần thứ 3 và lần thứ 4 vào 3 tháng cuối, để được thăm khám, siêu âm, tiêm phòng uốn ván và thực hiện các xét nghiệm cần thiết như xét nghiệm viêm gan B, giang mai và HIV để dự phòng lây truyền từ mẹ sang con; nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ tối ưu trong 1.000 ngày đầu đời giúp trẻ phát triển toàn diện cả tầm vóc và trí tuệ;  đồng thời được tư vấn cụ thể về chế độ dinh dưỡng, chế độ lao động, làm việc, vệ sinh thân thể, các sinh hoạt khác trong đời sống, kể cả quan hệ tình dục khi mang thai.

Làm mẹ an toàn còn bao gồm cả khâu chăm sóc sản phụ và trẻ sơ sinh ngay sau sinh, người mẹ và người chăm sóc trẻ cũng cần được hướng dẫn cách chăm sóc trẻ sơ sinh như việc cho bú sữa mẹ sớm ngay trong vòng 30 phút sau sinh, cách phòng chống nhiễm khuẩn các bệnh như viêm phế quản phổi, nhiễm trùng rốn, viêm mắt sơ sinh…

Phụ nữ ngay sau sinh cần được theo dõi để phát hiện sớm nhằm xử trí kịp thời đối với các tai biến như băng huyết, nhiễm trùng, sản giật… Ngoài ra, họ cần được hướng dẫn về chế độ dinh dưỡng nhằm đảm bảo tốt dinh dưỡng cho cả mẹ và con. Và một điều rất quan trọng là được tư vấn thực hiện kế hoạch hóa gia đình nhằm nâng cao chất lượng sức khỏe bà mẹ, tránh mang thai ngoài ý muốn và phòng tránh HIV/AIDS, các nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục./.

             Giai đoạn sau sinh là thời điểm quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và tinh thần của cả mẹ và bé. Chăm sóc mẹ và bé sau sinh​ đúng cách không chỉ giúp mẹ hồi phục nhanh chóng mà còn hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh trong những năm đầu đời.

Sau khi vượt qua hành trình sinh nở, cả mẹ và bé đều cần được quan tâm, theo dõi và chăm sóc đặc biệt. Tuy nhiên, không ít gia đình vẫn còn lúng túng trong việc lựa chọn chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi, vệ sinh hay phòng ngừa các biến chứng sau sinh. Việc nắm rõ các nguyên tắc chăm sóc mẹ và bé sau sinh sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ hậu sản, nâng cao sức đề kháng và xây dựng nền tảng sức khỏe tốt cho bé.

Chăm sóc mẹ và bé sau sinh

Những điều quan trọng mẹ sau sinh cần thực hiện sớm:

– Hồi phục thể chất: Sau sinh, cơ thể mẹ cần thời gian để tái tạo năng lượng và phục hồi. Nghỉ ngơi đầy đủ là yếu tố then chốt, đặc biệt với các mẹ sinh mổ. Chế độ ăn cần giàu sắt, protein và vitamin để hỗ trợ tái tạo máu và mô. Uống đủ nước và bổ sung thực phẩm lợi sữa như cháo móng giò, đu đủ hầm cũng rất quan trọng.

– Theo dõi hậu sản: Sản dịch là hiện tượng bình thường, nhưng nếu có mùi hôi, màu bất thường hoặc kéo dài quá 6 tuần, mẹ cần đi khám ngay. Với mẹ sinh mổ, cần chú ý vệ sinh vết mổ, giữ khô ráo để tránh nhiễm trùng. Mẹ sinh thường cần theo dõi vết khâu tầng sinh môn, nếu đau kéo dài hoặc sưng đỏ thì cần được bác sĩ kiểm tra.

– Chăm sóc tâm lý: Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng đến khoảng 20% bà mẹ tại Việt Nam, các dấu hiệu như buồn bã kéo dài, lo âu, mất ngủ cần được gia đình chú ý. Hãy khuyến khích mẹ chia sẻ cảm xúc, tham gia các hoạt động thư giãn nhẹ nhàng như nghe nhạc, đọc sách, hoặc trò chuyện cùng người thân.

 Gia đình cần chăm sóc tâm lý cho mẹ sau sinh, khuyến khích mẹ chia sẻ cảm xúc

 Chăm sóc bé sơ sinh:

– Nuôi con bằng sữa mẹ: Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng lý tưởng, đặc biệt là sữa non trong 72 giờ đầu sau sinh, chứa nhiều kháng thể giúp bé tăng cường miễn dịch. Hãy cho bé bú sớm ngay sau sinh và bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Mẹ nên cho bé bú theo nhu cầu, thường là 2 đến 3 giờ/lần.

– Vệ sinh cho bé: Tắm bé bằng nước ấm khoảng 37 đến 38°C, sử dụng xà phòng dịu nhẹ dành riêng cho trẻ sơ sinh. Rốn bé cần được lau sạch bằng cồn 70 độ cho đến khi rụng, thường sau 7 đến 14 ngày. Thay tã 6 đến 8 lần/ngày, giữ da bé khô thoáng để tránh hăm tã.

– Theo dõi phát triển: Quan sát các dấu hiệu như bé bú tốt, ngủ đều, đi phân su hoặc vàng, tiểu 6 đến 8 lần/ngày. Nếu bé bỏ bú, quấy khóc bất thường hoặc ngủ li bì, cần đưa bé đến bác sĩ ngay. Đừng quên đưa bé đi tiêm phòng đúng lịch để bảo vệ bé khỏi các bệnh nguy hiểm.

Những sai lầm thường gặp khi chăm sóc mẹ và bé sau sinh cần tránh

– Những sai lầm thường gặp khi chăm sóc mẹ và bé sau sinh cần tránh bao gồm:

Kiêng khem quá mức cho mẹ:

– Kiêng tắm gội lâu ngày: Việc kiêng tắm gội quá lâu dễ gây nhiễm trùng da hoặc nấm da đầu. Mẹ nên tắm nhanh bằng nước ấm, lau khô ngay sau khi tắm để giữ cơ thể sạch sẽ.

– Chế độ ăn thiếu chất: Chỉ ăn cơm với muối hoặc thịt kho tàu trong thời gian dài có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, gây thiếu sữa và suy nhược cơ thể. Hãy đảm bảo chế độ ăn đa dạng, đủ 4 nhóm chất là tinh bột, đạm, chất béo, vitamin.

– Hạn chế vận động: Nằm một chỗ quá lâu làm tăng nguy cơ viêm tắc tĩnh mạch hoặc chậm hồi phục. Mẹ nên đi lại nhẹ nhàng sau 1 đến 2 ngày sinh thường, hoặc sau 3 đến 5 ngày với sinh mổ, tùy theo sức khỏe.

Mẹ nên đi lại nhẹ nhàng sau 1 đến 2 ngày sinh thường hoặc sau 3 đến 5 ngày với sinh mổ

Chưa biết cách nhận diện dấu hiệu bất thường:

– Với mẹ: Các dấu hiệu như sốt trên 38°C kéo dài, sản dịch có mùi hôi, đau bụng dữ dội, hoặc sưng đỏ vết mổ cần được khám ngay lập tức, vì có thể là dấu hiệu nhiễm trùng hoặc băng huyết.

– Với bé: Vàng da đậm, bỏ bú, sốt trên 38°C hoặc ngủ li bì là những dấu hiệu nguy hiểm. Bạn cần đưa bé đến bác sĩ ngay nếu nhận thấy các triệu chứng này.

Lạm dụng sữa ngoài và thuốc bổ cho bé:

– Sữa công thức: Chỉ nên sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ, vì sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất trong 6 tháng đầu. Sữa ngoài có thể làm bé khó tiêu hoặc giảm phản xạ bú mẹ.

– Thuốc bổ: Việc tự ý bổ sung Vitamin D, Canxi hoặc các chất khác mà không có hướng dẫn của bác sĩ có thể gây hại, đặc biệt với trẻ dưới 6 tháng tuổi.

Tóm lại: Kiến thức sai lệch trong chăm sóc hậu sản có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe mẹ và bé, vì vậy bạn cần cập nhật thông tin từ bác sĩ chuyên khoa để giúp phục hồi và phát triển khỏe mạnh cho cả mẹ và bé.